حسنک وزیر کی بود؟
حسنک وزیر، که واقعاً حسن بن محمد میکالی نامیده میشود، آخرین وزیر سلطان محمود غزنوی بود. او توسط مسعود غزنوی به این موقعیت منصوب شد و تحت فرمان خلیفهٔ بغداد به عنوان قرمطی یا اسماعیلی، در تاریخ ۲۴ بهمن سال ۴۱۰ خورشیدی، به دار آویخته شد.
داستان حسنک وزیر
زندگینامه حسنک وزیر
میر حسنک، پسر میکال، از خاندان دیواشتیج شاهزادهٔ سغدی بود. محمود سلطان او را به خاطر دانش و تجربهاش به وزارت خود منصوب کرد. حسنک در زمان زندگی محمود به حج رفت، اما در هنگام بازگشت به دلیل ناامنی راه، از مسیر مصر به غزنی برگشت. در مصر، او خلعت خلیفهٔ فاطمی مصر (که شیعهٔ اسماعیلی بود) را قبول کرد و در غزنی، تسلیم سلطان محمود شد. خلیفهٔ عباسی از محمود خواست حسنک را به وی تسلیم کند، اما محمود به دلایلی این درخواست را رد کرد.
روایت دیگر
محمد دهقانی، نویسنده و منتقد ادبی، نظر دیگری درباره حسنک وزیر دارد. او به این موضوع اشاره میکند که حسنک وزیر نه به طور کامل مظلوم بوده است و نه به طور کامل ظالم بوده است. اگر کسی تمام تاریخ بیهقی را نخوانده باشد، این حقیر به عنوان یک فرد معصوم و مظلوم میتواند اندیشه کند. داستان حسنک وزیر تنها یکی از داستانهای جالب تاریخ بیهقی است و از دیگر داستانها جذابتر نیست. تاثیرات فرهنگی و دوگانگی خوب و بد، سادگی داستان و تقلید از کتب باعث شده است که بیهقی این داستان را کاهش دهد.
داستان اعدام حسنک وزیر
پس از مرگ محمود غزنوی، حسنک وزیر برای قرار دادن محمد پسر محمود و برادر مسعود به تاج و تخت بسیار تلاش کرد. هنگامی که محمد شکست خورد و مسعود غزنوی قدرت را در دست گرفت، وزیر پدرش را بهانه گرفت و با فشار خلیفهٔ بغداد و بوسهل زوزنی، او را به دار آویخت .
مادر حسنک وزیر
بیهقی یادداشت میکند که زمانی که مادر حسنک وزیر پس از سه ماه از مرگ پسرش مطلع شد، گفت: «ای بزرگان! این پسرم که پادشاهی چون محمود در این دنیا و پادشاهی چون مسعود در آن دنیا را به او داد.» جسد حسنک پس از مرگ، هفت سال طول کشید تا دفن شود.