زندگینامه و حقایقی از زندگی پدر شعر فارسی/ شاعر نابینایی که چنگ می‌نواخت

کیست پدر شعر فارسی؟

زندگی‌نامه رودکی

اطلاعات دقیقی درباره سال تولد و زندگی رودکی موجود نیست، اما از آثار او، می‌توان فهمید که او دانشجوی با استعدادی بوده و به خوبی به زبان فارسی تسلط داشته است.

زندگی‌نامه رودکی

رودکی در یکی از روستاهای نزدیک سمرقند در سال ۲۳۷ هجری شمسی متولد شد.

زمان رودکی، یک دوره بزرگ و درخشان در تاریخ ایران بود، که پس از ظهور اسلام به وجود آمد.

نخستین شاعر مشهور فارسی

رودکی به عنوان نخستین شاعر بزرگ فارسی‌زبان شناخته می‌شود و در دوره سامانی در ایران، یکی از برجسته‌ترین شاعران قرن چهارم هجری قمری بود.

در شعرهای رودکی، با ایده‌هایی چون ناپایداری جهان و لذت بردن از لحظه‌های زندگی مواجه می‌شویم.

عوفی، که در قرن سوم هجری بعد از رودکی زندگی می‌کرد، یکی از کهن‌ترین نویسندگانی است که درباره رودکی اطلاعاتی ارائه کرده است. او باور داشت که رودکی بسیار باهوش و دارای حافظه‌ی قوی بوده و حتی در هشت سالگی تمام قرآن را حفظ کرده بود. این موضوع با خواندن شعرهای او مشخص است.

سبک شعری رودکی

سبک شعری رودکی، مربوط به سبک خراسانی آن زمان است. او توانسته است ویژگی‌های اصلی این سبک شعری را به خوبی بازتاب دهد و به همین دلیل او می‌تواند نماینده کامل این سبک شعری باشد.

رودکی توانست شعر فارسی را از مرحله‌ی ابتدایی و ساده‌اش بالا ببرد و در انواع مختلف شعر مانند قصیده، غزل، مثنوی، رباعی و ترانه وارد شود و آنها را توسعه دهد و حدود صد دفتر (تقریبا ۱۰۰ هزار بیت) شعر از خود به یادگار بگذارد.

علت انتخاب نام رودکی

برخی افراد باور دارند که او به دلیل متولد شدن در روستای رودک، نام خود را رودکی گذاشت.

تأثیر رودکی بر شاعران دیگر

شاعرانی چون فرخی سیستانی، خاقانی شروانی، ابوسعید ابوالخیر، مولانا جلال الدین بلخی و حافظ از آثار و شعرهای رودکی الهام گرفته‌اند. بسیاری از اشعار مولوی نیز تاثیر شعرهای رودکی را نشان می‌دهد.

علاقه به موسیقی

بر اساس نوشته‌های عوفی، رودکی دارای صدا و آواز دلنشینی بوده و این امر او را به خوانندگی و یادگیری سازها کشانده است. به نظر می‌رسد که او، در سنین بزرگسالی به دربار سامانی وارد شده و پیش‌از آن سال‌ها را در میان مردم و فاصله از محیط دربار سپری کرده است. او از استعداد خود در موسیقی بهره برده و با خوانندگی و نوازندگی زندگی کرده است.

مهارت‌های موسیقیایی رودکی حتی در محلهٔ کاخ هم اهمیت داشت و باعث محبوبیت او نزد پادشاه و مردم شد. بطوری که بر اساس یک روایت، او با خواندن شعر «بوی جوی مولیان» و نواختن چنگ، پادشاه را از هرات به بخارا کشاند.

آثار معروف رودکی شامل:

• کلیله و دمنه
• سندبادنامه
• اشعار غنایی
• مدایح

ثروت رودکی

وقتی رودکی به دربار سامانی می‌رود، شاعری مشهور می‌شود که شعرهایش توسط همه‌ی مردم خوانده و خریداری می‌شود. او برای یک قصیده فقط از پادشاه و اعضای دیوان پنجاه و سه هزار درم دریافت می‌کرد.

نظامی عروضی در مورد ثروت رودکی می‌گوید که وقتی به همراه نصربن احمد از هرات به بخارا سفر می‌کرد، دارای چهارصد شتر حمل‌ونقل بود. اما او در پایان زندگی به فقر مبتلا شد و تمام دارایی‌هایش را از دست داد. خودش این طور توضیح می‌دهد:

“از آن همه تنها یکی نماند که بَریخت / چه بدبختی! همانا بدبختیِ کیهان بود.”

آیا رودکی نابینا بود؟

رودکی خود در پیری اشاره‌ای به نابینایی خود دارد اما احتمالاً او از کوری از زمان تولد رنج نبرده است زیرا آنقدر در شعرهایش جزئیات طبیعت و رنگ‌ها را توصیف می‌کند که احتمال کوری در جوانی را کاهش می‌دهد.

بررسی جمجمه و استخوان‌های او نشان می‌دهد که در پیری از جراحی چکاندگی چشم رنج برده است. از آثار او پیداست که به مذهب اسماعیلی پایبند بود؛ این موضوع ورودش به این مذهب و جدایی از دین رایج زمان باعث شد که او را کور معرفی کنند.

درگذشته او

پس از برکناری امیر نصربن احمد، رودکی نمی‌توانست بیشتر در دیوان حضور داشته باشد. بنابراین بخارا را ترک کرد و به زادگاه خود بازگشت. او در پایان زندگی‌اش در بدبختی زیست و به تنهایی فقدان محبت را تجربه کرد. رودکی در سال‌های 320 تا 329 هجری درگذشته و در بوستان پنج رودک دفن شد.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مطالب مرتبط را مطالعه کنید