زندگینامه لیلیت تریان مادر مجسمه سازی ایران
لیلیت تریان (ارمنی: Լիլիթ Տէրեան)، (زاده ۱۰ دی ۱۳۰۹–۱۶ اسفند ۱۳۹۷)، مجسمه‌ساز شهیر ایرانی ارمنی‌تبار بود که به عنوان مادر مجسمه‌سازی ایران شناخته می‌شد.
زندگینامه لیلیت تریان
از کودکی تا پاریس
لیلیت تریان از پدر و مادری ارمنی در ۱۰ دی ۱۳۰۹ (۳۱ دسامبر ۱۹۳۰ میلادی) در محله نادری تهران و در خانواده‌ای هنردوست به دنیا آمد.
پدرش کارمند عالی‌رتبه بانک ملی ایران بود و به زیبایی بنا و معماری اهمیت فراوان می‌داد.
مادرش مدتی در فرانسه و در رشته هنر تحصیل کرده بود و به علت مشکلات، تحصیل را رها کرده و به ایران بازگشته بود.
از همین روی و با پیگیری‌های مادر، لیلیت با طراحی و نقاشی آشنا شد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، در کنکور دانشکده هنرهای زیبا شرکت کرد.
او به مدت یک سال در رشته‌ی نقاشی دانشگاه تهران، به تحصیل پرداخت و سپس در سال ۱۳۳۱ خورشیدی برای تکمیل تحصیلات عالی به دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس رفت.
شکوفایی در مجسمه سازی
در مراحل آمادگی برای آزمون ورودی بوزار به مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد و به‌طور جدی‌تر مجسمه‌سازی را دنبال کرد تا اینکه معادل دکتری را از مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس فرانسه گرفت.
پس از بازگشت به تهران، از سال ۵۹–۱۳۳۹ (۸۰–۱۹۶۰) در دانشکده‌های هنرهای تزئینی به تدریس مشغول شد. وی ۲۳ سال به‌طور حرفه‌ای در دانشکده‌های هنری معلمی‌کرده‌است. در سال‌های نخست انقلاب ۱۳۵۹ به علت تغییر در سیستم آموزشی، دیگر از تجربیات او در دانشکده‌ها استفاده نشد. وی سپس در طی سال‌های ۷۸–۱۳۷۱ (۹۹–۱۹۹۲) در رشتهٔ طراحی و مجسمه‌سازی دانشگاه آزاد اسلامی تدریس کرد.
وی از سال ۱۳۶۸ (۱۹۸۹) در نمایشگاه‌های متعددی مشارکت داشته‌است که از آنجمله می‌توان به «نمایشگاه اساتید دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۷۳ (۱۹۹۴) اشاره نمود .
اولین زن مجسمه ساز
در اسفند ۱۳۸۵ (۲۰۰۷) همزمان با برگزاری نخستین سمپوزیوم بین‌المللی مجسمه‌سازی تهران در موزه هنرهای دینی امام علی مراسم بزرگداشتی برای لیلیت تریان که از اولین مجسمه سازان زن ایران محسوب می‌شود، برگزار کرد.
لیلیت تریان می‌گوید:. مثلاً من مجسمه (مادر و بچه) را که با گچ ساخته‌ام، تحت تأثیر به دنیا آمدن یک نوزاد در فامیلمان شروع کردم.
مادر این نوزاد همواره او را در آغوش خود داشت و دیدن این لحظات حس ساختن این مجسمه را در من ایجاد کرد
البته از گُل‌ها هم زیاد الهام می‌گیرم. آگوست رُدَن یک مجسمه دارد با نام (کسی که راه می‌رود). فرانسه که بودم آن را به آتلیه آورده بودند که ما از روی آن کار و کپی کنیم. این مجسمه به قدری نسبت به آن محیط بزرگ بود که عظمت آن مرا مرعوب خود کرده بود.»
«با مجسمه‌سازی، آدم فضاهایی را خلق می‌کند که از زوایای مختلف قابل دید است و از هر طرف هم جلوه خاص خودش را دارد. این همان جذابیتی بود که سبب شد من به طرف مجسمه و مجسمه‌سازی گرایش پیدا کنم.»
سالشمار زندگی لیلیت تریان
- ۱۳۰۹: تولد در تهران
- ۱۳۳۱: ورود به دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس.
- ۱۳۳۹: دریافت دیپلم آکادمی و بازگشت به ایران.
- ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۹: تدریس در دانشکده هنرهای تزیینی.
- ۱۳۴۷: ساختنیم تنهٔ یپرم خان، مجسمه‌ساز مشهور، در محوطه کلیسای مریم مقدس در تهران قرار دارد.
در سال ۱۳۵۴، یک کارگاه ریخته‌گری در دانشکده هنرهای تزیینی تأسیس شد.
از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵، وی عضو کمیسیون نصب مجسمه‌ها و یادبودهای ایران بود.
در سال ۱۳۷۰، مجسمه یادبود مسروب ماشتوتس ساخته شده و در کلیسای تارگمانچاتس مقدس نصب شد.
از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۸، وی در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس می‌کرد.
در سال ۱۳۷۳، یک نمایشگاه گروهی در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
وی همچنین در سال ۱۳۷۴ عضو هیئت داوری بینال مجسمه‌سازی تهران بود.
در سال ۱۳۸۲، یک نمایشگاه انفرادی در نگارخانه هفت ثمر برگزار شد.
در سال ۱۳۸۵، از وی در موزه هنرهای دینی امام علی تجلیل شد.
لیلیت تریان در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ در سن ۸۸ سالگی درگذشت. مراسم تدفین او در کلیسای سرکیس مقدس برگزار شد و پیکرش در گورستان ارامنه تهران (بوراستان) به خاک سپرده شد.
این بود زندگینامه لیلیت تریان، مادر ارمنی مجسمه‌سازی ایران.