زندگینامه دکتر یحیی عدل
دکتر یحیی عدل که به او “پدر جراحی ایران” معروف است، در سال 1287 متولد شد و در سال 1381 درگذشت. او یکی از معدود افرادی است که به عنوان پیشوای جراحی نوین و علم بیهوشی در ایران شناخته می‌شود. در ادامه بیشتر درباره‌ی زندگی او بخوانید.
- نام و نام خانوادگی: یحیی عدل
- سال تولد: 1287
- محل تولد: تبریز
- سال فوت: 1381
- عنوان: پدر جراحی نوین و علم بیهوشی در ایران
زندگی نامه دکتر یحیی عدل
دکتر یحیی عدل در سال 1287 در شهر تبریز به دنیا آمد. او از خانواده‌ای محترم و ارزشمند اهل تبریز بود. پدرش، یوسف عدل، که معروف به مکرم الملک بود، اغلب وظیفه‌های حکومتی را بر عهده داشت. مادرش دختر مقتدر الدوله، که دختر عباس میرزای ولیعهد بود، نام داشت. پدربزرگش حاج علی آقا معمم و مالک شهرستان تبریز بود و حتی گفته می‌شود که پل آجی چای را در اطراف شهر تبریز ساخته بود.
از تبریز تا پاریس
یحیی ابتدا در تبریز به مدرسه‌ی محلی رفت و بعداً در مدرسه‌ی مشهور میرزاباقرخان حکمت ابتدایی را فرا گرفت. وقتی پدرش به عنوان حاکم به کرمانشاه منصوب شد، خانواده‌اش به آنجا نقل مکان کردند. یحیی ابتدا به دبیرستان در کرمانشاه رفت ولی بعداً به توصیه برادرش که در پاریس زندگی می‌کرد، به همراه برادرش غلامرضا و یک نگهبان به پاریس فرستاده شد.
مسافرت به پاریس از طریق تهران، انزلی، باکو، تفلیس، باطوم، استانبول و با قایق و قطار که به مدت ۴۰ روز طول کشید، انجام شد. در پاریس، در خانه‌ی یک خانم که فرزندش را در جنگ اول جهانی از دست داده بود، اقامت کرد. این خانم به شدت به تحصیلات و تربیت دکتر یحیی علاقه داشت و از زمانی که زنده بود، هر ساله هنگام سفرهای خارجی‌اش با او دیدار می‌کرد.
ورود به دانشگاه
عدل در پاریس، تحصیلات دبستان و دبیرستان خود را به پایان رساند و سپس وارد دانشگاه شد. او در امتحان ورودی سخت دانشکده‌ی پلی‌تکنیک قبول شد، اما به دلیل پیشنهاد عمویش به تهران، به رشته‌ی پزشکی روی آورد. عمویش او را تشویق کرد که همیشه حرفه‌ای آزاد داشته باشد و به جایی که فقط حرفه‌های حقوق و پزشکی وجود داشت، روی آورد. بنابراین، یحیی ترک دانشکده‌ی پلی‌تکنیک کرده و در سال ۱۹۲۸ وارد دانشکده‌ی پزشکی شد.
در سال ۱۹۳۱ در مسابقه‌ی اکسترن پاریس شرکت کرد و موفق به قبولی شد. در سال ۱۹۳۴ نیز در امتحان کنکور انترنی قبول شد و در این دوره چهار ساله، زیر نظر پروفسور گریگوار، جراح معروف و رئیس بخش جراحی و آناتومی پاریس، به خوبی موفق بود که او را به رئیس درمانگاه خود ترفیع دهند.
دریافت مدال نقره از فرانسه
در سال ۱۳۱۷ پایان‌نامه‌ی خود را در زمینه‌ی درمان آدنوپاتی سلی تایید و موفق به دریافت مدال نقره از دانشکده پاریس شد.
بازگشت به ایران، خدمت سربازی و تدریس در دانشگاه
پس از شرکت در امتحان اگرگاسیون، یحیی به ایران بازگشت. اما به دلیل قوانین و ضوابط دانشگاهی فرانسه، امکان استخدام او در دانشگاه ایران فراهم نبود. او در سال ۱۳۱۸ و فقط یک ماه پیش از شروع جنگ جهانی دوم به ایران بازگشت.
در حین خدمت سربازی، پیشنهاد دکتر لقمان الملک، صاحب کرسی جراحی عملی در بیمارستان سینا، به او برای تدریس داده شد، اما او این پیشنهاد را نپذیرفت و ترجیح داد در بیمارستان‌های خصوصی مانند “نجمیه” و “بیمارستان شماره یک ارتش” فعالیت کند. در همین زمان، پرفسور ابرلین، یک پاتولوژیست معروف اهل فرانسه، برای ریاست دانشکده پزشکی به ایران آمد. او اختیارات کاملی برای ساماندهی دانشکده‌ی پزشکی به او داده شد و حتی برای تدریس جراحی تئوری، از کمک و همکاری پروفسور عدل استفاده شد.
استاد عدل از سال 1319 به عنوان استاد در دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد، حتی وقتی هنوز در خدمت سربازی بود. او در سن 33 سالگی به عنوان استاد کرسی جراحی و ریاست بخش جراحی بیمارستان سینا منصوب شد. او نه تنها دوره‌ی دستیاری را راه‌اندازی کرد بلکه بسیاری از انواع جراحی‌های مختلف را نیز انجام داد.
پرفسور عدل با ورودش به بخش جراحی، امکان تحصیل و آموزش جراحان جوان را فراهم کرد و به آنها امکان انجام جراحی‌های پیچیده مانند جراحی‌های مری، سرطان، قلب و اعصاب را فراهم ساخت. او همچنین برای نخستین بار بخش ویژه‌ی سوانح را و بانک خون ایران راه‌اندازی کرد.
پس از 40 سال خدمت در تدریس و مدیریت، استاد عدل در سال 1358 بازنشسته شد. اما حتی پس از بازنشستگی، او به مشاوره و راهنمایی جراحان ادامه داد. او پس از 96 سال زندگی پربرکت، در سال 1381 در بیمارستان مهر تهران دار فانی را وداع گفت.محترمانه اعلام می‌شود که در روز چهارشنبه 16 بهمن ماه، ساعت 8:30 صبح، مراسم تشییع جنازه دکتر یحیی عدل از بیمارستان مهر به بهشت زهرا(س) برگزار خواهد شد.
خانه معمار دکتر عدل در کوچه ولیعصر شهر تهران واقع شده است. این خانه زیبا توسط یک معمار روسی در سال 1310 ساخته شده است. به دلیل زیبایی معماری و اهمیت تاریخی آن، این خانه در تاریخ 11 مرداد 1377 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است و در حال حاضر متعلق به دولت است و به عنوان ساختمان پژوهشکده هنر (به تعلق فرهنگستان هنر) استفاده می‌شود. از این رو، بازدیدکنندگانی که بلیط هواپیما به تهران دارند، می‌توانند این خانه تاریخی را ببینند.
خانه دکتر عدل دارای 2700 متر مربع مساحت و زیربنای 1000 متر مربع است. این خانه یک طبقه اصلی با زیرزمین دارد، همچنین دارای یک آپارتمان برای سرایدار و یک سینمای خانگی است. طرح و نقشه خانه دکتر عدل به سبک روسی است و دارای 3 ورودی و اتاق‌های خصوصی مانند اتاق مهمانی، سالن پذیرایی، مطب، مسکن کارکنان، آپارتمان سرایدار و راننده است.
در داخل ساختمان، از گچ ساده برای ساخت استفاده شده است و سقف‌ها نیز با گچ پوشیده شده‌اند. همچنین، کاشی‌های خشتی منقوش بر روی دیوارها زیبایی به آن افزوده‌اند. در نمای خارجی، از گچ و آجر سفید برای معماری استفاده شده است و بخش بام با گچ مزین شده‌است.